Het orgel
Bouw: Verschueren Orgelbouw (destijds in Heythysen, nu Ittervoort)
Jaar: 1951
Laatste restauratie: 2016
Aantal pijpen: 1340
Bronnen: kerk-en-orgel.nl, orgelsite.nl
(
De firma Verschueren leverde in 1951 een nieuw elektropneumatisch kegelladenorgel aan de rooms-katholieke Heilige Donatuskerk in Bemmel. Adviseur was dr. P.J. de Bruyn (priester) namens KKOR (Katholieke Klokken- en Orgelraad), een instantie die adviseert bij de aanschaf van klokken en orgels. Hij verzorgde tevens de inspeling. Het oorspronkelijke ontwerp was veel groter dan het uiteindelijk gebouwde instrument. Meerdere geplande stemmen zijn nooit geplaatst (zie dispositie). Er is een zweltrede in de speeltafel, maar een zwelkast is ook nooit geplaatst. De gewone koppels zijn zowel registerwippers als drukknoppen bij het pedaal.
Het orgel werd in 2010 buiten gebruik gesteld. Het kerkgebouw was inmiddels ook al verkleind en in 2013 werd de sluiting aangekondigd. Hierna zijn er plannen gemaakt voor ombouw tot een theaterkerk. De Theaterkerk is op 28 oktober 2016 in gebruik genomen. Het orgel is speciaal hiervoor schoongemaakt en gereviseerd door orgelbouwer en restaurateur Nico van Duren en zijn vrouw Annick uit Oijen. Van Duren: 'We troffen een totaal onbespeelbaar orgel aan. Het was ernstig aangetast door onder andere vocht van gasbranders uit het verleden. Daarna is het instrument door de nieuwe verwarming van de kerk compleet uitgedroogd, waardoor veel onderdelen kromgetrokken waren. De storingen waren talrijk. Het was echter zeer goed te repareren en in oorsprong van degelijke kwaliteit.'
Wat waren de werkzaamheden?
- Alle lekkende pakkingen zijn vernieuwd door hoogwaardige pakkingen met een hoge tolerantie, zodat apparaten en onderdelen bestand blijven tegen krimp en uitzetten
- Alle membranen (lederen zakjes, ruim 1200 stuks) die aangetast waren door leerrot zijn vervangen kunststof exemplaren van polypel
- Het leer van de drie blaasbalgen is vernieuwd
- Een aantal kromgetrokken toetsen van de klavieren zijn vernieuwd en de klavieren gereviseerd
- Gescheurde houten pijpen zijn gelijmd
- Vele elektrische reparaties door corrosieproblemen
- De stemming van het orgel is opgetrokken naar 440Hz bij 18 graden (was eerst 432Hz)
- Uitbreiding: een Bazuin 16' op het pedaal en een Trompet 8' op het hoofdwerk
Een mooie parallel is de financiering van de kerkombouw tot Theaterkerk en de aanschaf destijds van het kerkorgel: beiden zijn mogelijk gemaakt door giften uit de Bemmelse samenleving. Eind jaren 40 hadden alle zangers van koor Sint-Cecilia van de Donatuskerk een eigen wijk, waarin ze iedere maand hun ronde deden en zo het geld bij elkaar kregen. Stichting De Plak financierde de renovatie van het orgel in 2016.
Orgelhsitorie in het kort
B: Fa. L. Verschueren, Heythuysen 1950/51; EP II vp: Hw 6-Pos 10-Ped 5. Adviseur dr P.J. de Bruyn (priester) namens de KKOR (Katholieke Klokken- en Orgelraad). Het orgel werd in 1951 ingespeeld door dr P.J. de Bruyn. Het orgel werd in 2010 buiten gebruik gesteld.
R: Orgelmaker Nico van Duren, Oijen 2016; schoongemaakt en gereviseerd; EP II vp: Man I 6-Man II 10-Ped 5. Op vrijdag 28 oktober 2016 is het orgel weer in gebruik genomen.
Dispositie
Hoofdwerk (I) C-g3
Prestant 8, Salicionaal 8*, Roerfluit 8, Octaaf 4, Koppelfluit 4, Kwint 2 2/3, Doublette 2, Cornet I-III-V*, Mixtuur IV-VI 1 1/3, Trompet 8*, Klaroen 4*
Zwelwerk (II) C-g3
Tolkaan 8, Spitsgamba 8, Holpijp 8, Zingend Prestant 4, Blokfluit 4, Nachthoorn 2, Sesquialter II, Klein Mixtuur III-IV, Trompet Harmonique 8, Kromhoorn 8, Tremolo
Pedaal C-f1
Prestantbas 16, Subbas 16, Octaafbas 8, Gedektbas 8, Prestantbas 4, Bazuin 16*
Koppelingen
Manuaal I - Manuaal II, Manuaal I - Manuaal II 16, Manuaal I - Manuaal II 4, Pedaal - Manuaal I, Pedaal - Manuaal II, Pedaal - Manuaal II 4
De gewone koppels zijn zowel als registerwippers als als drukknoppen bij het pedaal.
Speelhulpen
1 vrije combinatie, vaste combinaties (p - mf - f - ff), automatisch pedaal, tongwerken af
De met * gemerkte registers zijn niet geplaatst. Er is een zweltrede in de speeltafel, maar een zwelkast is ook nooit geplaatst.
Toets- en registertractuur
Electropneumatisch.
Windladen
Kegelladen